2012-05-18

Λογοκρισία στη βιβλιοθήκη

Το τελευταίο διάστημα, για τις Αμερικανικές βιβλιοθήκες, έχει ξαναβρεθεί στην επικαιρότητα το θέμα της “λογοκρισίας”. Αφορμή αποτελεί το βιβλίο της E. L. James, πρωτοεμφανιζόμενης Βρετανίδας συγγραφέως, “Fifty Shades of Gray”, που αποτελεί και το πρώτο βιβλίο της τριλογίας “Fifty Shades” το οποίο αντιμετωπίζεται τουλάχιστον ως αμφιλεγόμενο. Με προκλητικό, ερωτικό περιεχόμενο, προβληματίζει τις διοικήσεις των βιβλιοθηκών οδηγώντας κάποιες στο να το απομακρύνουν από τη συλλογή τους παρά την πρόσκτηση που προηγήθηκε.

Η τριλογία βρίσκεται στις πρώτες τρεις θέσεις του καταλόγου των New York Times στα μυθοπλαστικά έργα για ενηλίκους. Αν και πρόκειται για αυτοέκδοση φαίνεται πως κέρδισε αμέσως την αγάπη του κοινού με το σχεδόν πορνογραφικό περιεχόμενό του με σαδομαζοχιστικά στοιχεία. Οι πωλήσεις του ξεκίνησαν μόνο σε ηλεκτρονική μορφή, εκτός του εκδοτικού διαύλου αλλά μετά την επιτυχία της οι εκδοτικοί οίκοι σχημάτιζαν ουρά για να το τυπώσουν.

Υπάρχουν διάφορα άρθρα που μπορείτε να διαβάσετε σχετικά με το βιβλίο και τη στάση των βιβλιοθηκών κάποια από τα οποία παραθέτω στο τέλος της ανάρτησης, όμως αυτό που με προβληματίζει είναι αυτό καθ’ αυτό το ηθικό ζήτημα που προκύπτει για το πού τραβάμε την «κόκκινη γραμμή» στα έργα που περνάνε το κατώφλι της βιβλιοθήκης και από ποιο σημείο και μετά μπορούμε να κατηγορηθούμε για λογοκρισία;

Κατά καιρούς, στις Αμερικανικές βιβλιοθήκες “θύματα” λογοκρισίας έχουν πέσει και έργα όπως “Τα σταφύλια της οργής” του Steinbeck, οπότε παραμένει το ερώτημα: Πότε μπορώ να αποκλείσω ένα έργο λόγω του περιεχομένου του; Και καλά να έχω την κάλυψη του “δεν ανταποκρίνεται στο ρόλο της βιβλιοθήκης μας. Για παράδειγμα, θα μπορούσα να σκεφτώ μια δεύτερη φορά πριν δεχθώ μια διδακτορική διατριβή για την αναπαραγωγή της λιβελούλας του Ν. Ειρηνικού σε μια δημοτική βιβλιοθήκη. Αλλά στην πραγματικότητα, ακόμα και να ήξερα πως δε θα τη δανειστεί ποτέ κανείς, το πιθανότερο είναι πως θα την κρατούσα αν προερχόταν από δωρεά. Τι γίνεται, όμως, με μυθιστορήματα, θρησκευτικά ή πολιτικά έργα τα οποία πρέπει είτε να αποφασίσουμε αν θα τα αγοράσουμε είτε ακόμα κι αν θα τα ενσωματώσουμε στη συλλογή όταν μας τα δωρίζει κάποιος αναγνώστης; Έχουμε την πολυτέλεια σε περίοδο κρίσης που οι προσκτήσεις μειώνονται δραματικά (αν δεν εξαλείφονται τελείως) να αποκλείουμε έργα τα οποία μπορεί να βρουν έστω και έναν αναγνώστη από τους πλέον τακτικούς που έχουν εξαντλήσει σχεδόν όλη την υπόλοιπη συλλογή; (Δεν ξέρω για εσάς αλλά εγώ έχω αρκετούς τέτοιους).

Σίγουρα, το να προφυλάξουμε τα παιδιά από ακατάλληλο περιεχόμενο είναι ένα θέμα αλλά κατά πόσον έχουμε το δικαίωμα να κάνουμε εμείς την επιλογή του τι είναι κατάλληλο και τι όχι για έναν ενήλικα; Μπορούμε επειδή ένα θέμα αποτελεί ταμπού για εμάς να το αποβάλουμε από τη συλλογή; Καταλαβαίνω το να μην επενδύσουμε στην ανάπτυξη της συλλογής πορνογραφικών περιοδικών αλλά ένα λογοτεχνικό έργο που περιγράφει σκοτεινές πτυχές της ανθρώπινης ύπαρξης όπως είναι οι σεξουαλικές διαστροφές είναι απαγορευμένος καρπός για τα καθώς πρέπει ράφια μας; Γιατί το να αποκτήσουμε ένα splatter ή ένα ψυχολογικό θρίλερ είναι οκ αλλά ένα βιβλίο με πικάντικες περιγραφές μας κλονίζει; Το “Ο Αγών μου” πρέπει να το κρατήσω στη βιβλιοθήκη ή όχι; Αν όχι, γιατί να κρατήσω και τις ομιλίες του Στάλιν ή του Λένιν; Δεν έχει δικαίωμα ο καθένας να πιστεύει ό,τι θέλει; Αυτό δεν υποτίθεται ότι είναι η δημοκρατία; Και η βιβλιοθήκη δεν οφείλει να παρέχει ιδεολογικό άσυλο; Πότε ένα βιβλίο γίνεται προσβλητικό ή επικίνδυνο; Πότε διαφθείρει και πότε ψυχαγωγεί;

Ακόμα κι εγώ δυσκολεύομαι να μη με κατηγορήσω για λογοκρισία όταν απορρίπτω κάποια θρησκευτικά βιβλία τα οποία αναλύουν με διαφορετικό από τον “συνηθισμένο” τρόπο τις γραφές. Πώς να μη σκεφτώ ότι διαπράττω ένα μικρό παράπτωμα όταν ορίζω ως βιβλία επιστημονικής φαντασίας αυτά που κάποιοι πιστεύουν ως αντικειμενική αλήθεια; Πού είναι το σωστό και πού το λάθος όταν ο κόσμος μας μοιάζει μέρα με τη μέρα να δικαιώνει τους σοφιστές της αρχαιότητας προτείνοντας πως υπάρχει η αλήθεια του καθενός;

Μπερδεύτηκα και ζαλίστηκα… Ελπίζω να μην το πάθατε κι εσείς. Σε κάθε περίπτωση, καλή σας ημέρα!

    1. Ένα πιο τολμηρό Twilight...: Κατάληψη στις λίστες των μπεστσέλερ κάνει ένα «πορνό για μαμάδες»

    2. Pressley, T. Fifty Shades of Censored: Libraries in three states ban Shades of Grey trilogy

    3. Το site της συγγραφέως

    4. Memmott, C. 'Fifty Shades of Grey' author shocked by success of erotic trilogy

    5. Vince, J. 50 Shades of Controversy: How L-W Libraries Handle Contentious Books

    6. Haros, S. '50 Shades of Grey' to be carried by Phoenix libraries

Δεν υπάρχουν σχόλια: